Türkiye ekonomisi 2023 yılında beklentilerin üzerinde yüzde 4.5 büyüdü. Ekonomi, geçen yılın son çeyreğinde de yüzde 4 büyüme kaydetti. Böylece üst üste 14 çeyrektir büyümüş oldu. bazında kişi başı gelir zirveye çıktı. Kişi başı gelir geçen yıl 13 bin 110 dolar oldu. Bu seviyeye en yakın seviye 12 bin 582 dolar ile 2013 yılında kaydedilmişti.
Grafik: Gözde GÜNEŞ
Türkiye ekonomisi, geçen yılın son çeyreğinde, yıllık bazda, verisi açıklanan OECD ülkeleri arasında ikinci, G20 ülkeleri arasında ise üçüncü ülke oldu. OECD’ye üye ülkeler içinde yüzde 4.3 ile ilk sırada Hırvatistan yer aldı. G20 ülkeleri arasında yüzde 5.2 ile en hızlı büyüyen ülke Çin oldu.
EKONOMİ 1 TRİLYON DOLARIN ÜSTÜNDE
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ekonominin büyüklüğü cari fiyatlarla TL bazında 26 trilyon 276 milyar 307 milyon liraya, dolar bazında yine cari fiyatlarla 1 trilyon 118 milyar 593 milyon dolara yükseldi. Kişi başı milli gelir geçen yıl cari fiyatlarla 13 bin 110 dolara çıktı. 2022 yılında ekonominin büyüklüğü cari fiyatlarla 905.8 milyar dolar, kişi başı milli gelir ise 10 bin 665 dolar seviyesindeydi.
Geçen yılın son çeyreğindeki büyüme beklentileri aşarak yüzde 4 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ekonomi son çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1 büyüme performansı gösterdi. Üçüncü çeyrekte ikinci çeyreğe göre mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış büyüme yüzde 0.3 seviyesindeydi.
İNŞAAT KATKI SAĞLADI
TÜİK verilerine göre, 2023’te yüzde 0.8 büyüyen sanayi üretiminin ekonomik büyümeye katkısı 0.16 puan oldu. İnşaat sektörü son çeyrekte yüzde 10.8’lik büyümeyle 0.46 puan katkı verdi. 2022 yılında daraltıcı etkisi olan inşaatta 2023’teki büyüme ise yüzde 7.8 oldu. Böylece 2023 büyümesinin 0.37 puanı inşaattan geldi. 2023 yılının tamamında tarım sektörü yüzde 0.2 daralırken büyümeyi de 0.01 puan aşağı çekti. 2023’te yüzde 6.4 büyüyen hizmetler sektöründen ekonomiye 1.62 puanlık katkı geldi. 2023’ün tamamında finans sektörü yüzde 9 büyüdü ve 0.45 puanlık katkı sağladı. Yılın tamamında yüzde 13.3 büyüyen vergi ve sübvansiyonlardan büyümeye 1.39 puanlık katkı geldi.
TÜKETİMDE YAVAŞLAMA
Vatandaşın tüketimi ise geçen yılın son çeyreğinde yüzde 9.3 büyürken, son çeyrek büyümesinin 6.73 puanı vatandaşın tüketiminden gelmiş oldu. 2023’ün tamamında yüzde 12.8 büyüyen vatandaşın tüketimi, 8.83 puanlık katkı sağladı. 2022’nin tamamında büyümeye 12.1 puanlık katkı veren vatandaşın tüketiminde yavaşlama dikkat çekti. Yılın tamamında yüzde 5.2 büyüyen devletin tüketim harcamaları ise 0.68 puanlık katkı yaptı.
İHRACAT YÜZDE 2.7 AZALDI
2023 yılında ihracat yüzde 2.7 daralırken ekonomiyi 0.69 puan küçülttü. 2022 yılında ise ihracat yüzde 9’un üzerinde büyüyerek 2.2 puana yakın katkı vermişti. İthalat ise son çeyrekte yüzde 2.7 arttı ve ekonomiyi 0.63 puan aşağı çekti. Yılın tamamında ithalat yüzde 11.7 artarak ekonomiyi 2.41 puan yavaşlattı. Toplam yatırımlar 2023 yılının tamamında yüzde 8.9’luk artarak 2.15 puan etkili oldu.
YILMAZ: 14 ÇEYREKTİR KESİNTİSİZ SÜRÜYOR
-Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, GSYH’nin ilk kez 1 trilyon doların üzerine çıktığını belirterek “Siyasi istikrar ve güven içinde ekonomimizde öngörülebilir-liğin sağlandığı bir ortamda, büyüme performansımızı 14 çeyrektir kesintisiz bir şekilde sürdürüyoruz” dedi. Yılmaz, şöyle devam etti: “Küresel büyüme verilerine göre, üst sıralardaki yerimizi koruyoruz. Bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit sermaye yatırımlarındaki yüzde 10.7’lik yüksek artış ve tüketim harcamalarının artış hızının yavaşlaması da büyümenin daha sağlıklı bir kompozisyonla ve dezenflasyon yaklaşımımızla uyumlu bir patikada ilerlediğini göstermektedir. Emeğin milli gelirden aldığı pay 2023 yılında artmıştır. İşgücü ödemelerinin milli gelir içindeki payı 2022 yılındaki yüzde 23.6 seviyesinden, 2023 yılında yüzde 29.1’e yükselmiştir.”
‘MİLLİ GELİRİMİZ 1.1 TRİLYON DOLARI AŞTI’
-HAZİNE ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, büyümenin 2023 yılında Orta Vadeli Program’ın (OVP) üzerinde yüzde 4.5 gerçekleştiğini belirterek, “Milli gelirimiz 1.1 trilyon doları aştı. Kişi başına milli gelir ise bir önceki yıla göre 2 bin 450 dolar artarak 13 bin 110 dolara yükseldi” dedi. Bakan Şimşek, program doğrultusunda büyümede yılın üçüncü çeyreğinde başlayan dengelenmenin, son çeyrekte de devam ettiğini belirterek şöyle devam etti: “Göstergeler ekonomideki dengelenmenin ve cari açıktaki iyileşmenin devam ettiğine işaret ediyor. 2024 yılında net dış talebin büyümeye pozitif katkı verdiği ılımlı ve dengeli bir büyüme bekliyoruz. Uyguladığımız politikalarla iyileşen büyüme kompozisyonu, dezenflasyon sürecine önemli katkıda bulunacaktır. Kalıcı refah artışı için fiyat istikrarını sağlamanın yanı sıra yüksek katma değerli üretime ve verimlilik artışına odaklanan yapısal reformlara devam edeceğiz.”
ŞİMŞEK İLE YELLEN BİR ARAYA GELDİ
-HAZİNE ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, G20 toplantısına katılmak üzere gittiği Brezilya’da ABD Hazine Bakanı Jannet Yellen ile bir araya geldi. Yellen, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Türkiye ve ABD’nin önemli bölgesel sorunları çözmek için nasıl birlikte çalışabileceğini Bakan Mehmet Şimşek ile görüştüm. İkili ilişkilerimizin önemini de vurguladım” dedi.(ANKARA)
